Menu
Choroba Alzheimera, nazywana czasem epidemią XXI wieku, jest jednym z najbardziej złożonych i nieuchwytnych wyzwań medycznych naszych czasów. Pomimo dziesięcioleci intensywnych badań nadal pozostaje wiele niewiadomych dotyczących jej przyczyn. Jednak najnowsze odkrycia naukowe rzucają światło na potencjalne mechanizmy stojące za tą chorobą, sugerując, że jest ona wynikiem działania wielu czynników.
W patogenezie choroby Alzheimera zauważa się dwie główne, charakterystyczne zmiany neuropatologiczne: plaki amyloidowe i sploty neurofibrylarne. Plaki amyloidowe składają się z białka beta-amyloidu, które gromadzi się w przestrzeniach międzykomórkowych mózgu, podczas gdy sploty neurofibrylarne tworzą się z hiperfosforylowanego białka tau wewnątrz neuronów. Te zmiany są uważane za kluczowe w uszkadzaniu i śmierci komórek mózgowych.
W ostatnich latach mikrobiom jelitowy, nazywany często naszym drugim mózgiem, został uznany za kluczowy składnik zdrowia, a jego zaburzenia – przyczyną choroby, w tym w kontekście choroby Alzheimera. Interesujące badanie przeprowadzone przez grupę naukowców, w tym Christopha Laskego i Stephana Müllera, pokazuje, że skład mikrobiomu jelitowego ma znaczący wpływ na ryzyko przekształcenia łagodnych zaburzeń poznawczych w chorobę Alzheimera w ciągu czterech lat. Analiza danych z badań longitudinalnych wskazuje na to, że określone profile mikrobiomu mogą działać jako wczesne biomarkery ryzyka rozwoju alzheimera.
Mikrobiom jelitowy wpływa na zdrowie mózgu poprzez kilka ścieżek, w tym przez osie jelitowo-mózgowe, które umożliwiają komunikację między mózgiem a jelitami za pośrednictwem sygnałów nerwowych, hormonalnych i immunologicznych. Dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikrobiomu jelitowego, może prowadzić do stanów zapalnych i zwiększać przepuszczalność bariery jelitowej, co z kolei umożliwia przenikanie szkodliwych substancji do krwi i mózgu, potencjalnie przyczyniając się do patogenezy alzheimera.
Chociaż genetyka ma znaczenie w niektórych przypadkach choroby Alzheimera, większość przypadków jest prawdopodobnie wynikiem połączenia czynników genetycznych, środowiskowych i stylu życia. Gen APOE ε4 jest najbardziej znanym genetycznym czynnikiem ryzyka, ale obecność tego genu nie determinuje całkowicie rozwoju choroby.
Coraz więcej dowodów wskazuje, że styl życia i czynniki środowiskowe mają fundamentalne znaczenie dla ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Badania epidemiologiczne pokazują, że dieta śródziemnomorska bogata w owoce, warzywa, ryby i oliwę z oliwek może zmniejszać ryzyko alzheimera, prawdopodobnie dzięki obniżeniu poziomu stanu zapalnego i ochronie przed oksydacyjnym uszkodzeniem komórek mózgowych.
Aktywność fizyczna jest kolejnym kluczowym elementem. Regularne ćwiczenia fizyczne nie tylko poprawiają ogólny stan zdrowia, lecz mogą także stymulować neurogenezę i poprawiać przepływ krwi do mózgu, co wspiera zdrowie neuronalne i kognitywne. Ponadto unikanie palenia tytoniu, ograniczenie spożycia alkoholu, utrzymanie zdrowej wagi i kontrola ciśnienia krwi mogą również przyczynić się do zmniejszenia ryzyka choroby Alzheimera.
Z kolei ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza i metale ciężkie, takie jak ołów czy rtęć, została powiązana ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby. Badania sugerują, że te czynniki środowiskowe mogą przyczyniać się do neurodegeneracji poprzez indukcję stresu oksydacyjnego, stanu zapalnego oraz akumulacji białek amyloidowych i tau w mózgu.
Podsumowując, zarówno mikrobiom jelitowy, jak i styl życia oraz czynniki środowiskowe, odgrywają znaczącą rolę w patogenezie choroby Alzheimera. Interwencje skoncentrowane na diecie, aktywności fizycznej, unikaniu szkodliwych substancji oraz optymalizacji mikrobiomu jelitowego to bardzo ważne elementy profilaktyki alzheimera.
Laske C., Müller S., Munk M.H.J. i in. (2024). Prognostic Value of Gut Microbiome for Conversion from Mild Cognitive Impairment to Alzheimer’s Disease Dementia within 4 Years: Results from the AlzBiom Study, „International Journal of Molecular Sciences”, https://www.mdpi.com/1422-0067/25/3/1906.
Wang C.K., Tandoro Y., Chiu H.F. i in. (2024). Dietary Black Raspberry Supplementation as Natural Polyphenol Source Against Mild Dementia Patients with Overweight and Helicobacter pylori Infection, „Research Square”, https://www.researchsquare.com/article/rs-3899398/latest.
Odwiedź nasz Facebook i Instagram!
