Dysfagia – zaburzenia połykania. Jak pomóc pacjentowi?

Dysfagia stanowi wyzwanie dla pacjentów, ich rodzin oraz zespołu terapeutycznego. Zaburzenia połykania nie tylko obniżają jakość życia, ale również mogą stanowić poważne zagrożenie zdrowotne. Rozpoznanie i właściwe postępowanie są kluczowe w zapewnieniu pacjentom bezpieczeństwa i komfortu. W tym artykule przedstawiamy kompleksowe podejście do opieki nad osobami z dysfagią oparte na aktualnych badaniach i praktycznych doświadczeniach specjalistów.

Zrozumienie procesu połykania

Połykanie jest złożonym procesem, który wymaga harmonijnej pracy wielu struktur anatomicznych. Właściwe funkcjonowanie nerwów czaszkowych, ośrodków korowych i pniowych jest niezbędne do bezpiecznego przenoszenia pokarmów i płynów z jamy ustnej do żołądka. Dysfagia może wynikać z różnych przyczyn, w tym z udarów, chorób neurodegeneracyjnych, komplikacji po operacjach.

Porady w opiece nad pacjentami z dysfagią

Zachowanie właściwej postawy ciała:

  • podczas karmienia – pacjent powinien przyjmować pozycję siedzącą z wyprostowaną szyją, skierowanie brody w kierunku klatki piersiowej może zapobiegać zachłystywaniu się;
  • po posiłku – zaleca się, aby pacjent pozostał w pozycji siedzącej przez 15–30 minut po zakończeniu posiłku.

Dostosowanie pokarmów

  • Dostosuj konsystencję pokarmów do możliwości połykowych pacjenta, unikając pokarmów sypkich, które mogą prowadzić do zakrztuszenia.
  • Podawaj mniejsze porcje, aby ułatwić kontrolę połykania.
  • Unikaj pokarmów sypkich. Ciastka, chleb i inne sypkie produkty mogą zwiększać ryzyko zakrztuszenia.
  • Zapewnij wyrazistość smaku i temperatury. Pokarmy o wyraźnym smaku i odpowiedniej temperaturze mogą stymulować odruch połykania.

Higiena jamy ustnej i protezy zębowe

  • Kontroluj protezy – upewnij się, że protezy zębowe są prawidłowo umocowane, aby zapobiec ich przemieszczaniu się podczas karmienia.
  • Zachęcaj do tzw. pustego połykania po posiłku, aby upewnić się, że pokarm nie zalega w jamie ustnej.

Ćwiczenia rehabilitacyjne

Regularne ćwiczenia mięśni warg, języka, krtani oraz żuchwy mogą poprawić funkcje połykowe. Warto włączyć je do codziennej pracy z osobą chorą. Zalecane są również ćwiczenia oddechowe.

Prowadzenie dzienniczka żywieniowego

Kolejnym ważnym elementem w opiece nad pacjentami z dysfagią jest prowadzenie dzienniczka żywieniowego. Dziennik ten powinien zawierać szczegółowe informacje na temat rodzaju i konsystencji spożywanych pokarmów, wielkości porcji, a także wszelkich trudności napotkanych podczas jedzenia, np.: kaszel, zachłystywanie się czy potrzeba dłuższego czasu na spożycie posiłku. Regularne notowanie tych danych umożliwia lepsze zrozumienie, jakie pokarmy są bezpieczne i komfortowe dla pacjenta, a które mogą powodować problemy.
 
Dzienniczek żywieniowy stanowi cenne narzędzie nie tylko dla samego pacjenta i jego rodziny, lecz także dla dietetyka, logopedy oraz całego zespołu terapeutycznego. Dzięki zebranym informacjom możliwa jest szybka adaptacja diety i strategii karmienia, co znacząco przyczynia się do poprawy jakości życia pacjenta. Ponadto systematyczne zapisy mogą ułatwić identyfikację potencjalnych alergii pokarmowych lub nietolerancji, a także monitorowanie postępów w rehabilitacji funkcji połykowych. 
 
Aby ułatwić rozpoczęcie pracy z dzienniczkiem żywieniowym, przygotowaliśmy przykładowy szablon, który można pobrać z naszej strony internetowej. Ten gotowy wzór pomoże w odpowiednim dokumentowaniu spożywanych posiłków i ułatwi pracę opiekuna.

Znaczenie współpracy interdyscyplinarnej

Opieka nad pacjentami z dysfagią wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zarówno odpowiednie techniki karmienia, dostosowanie diety, jak i regularne ćwiczenia rehabilitacyjne. Wczesna interwencja i współpraca interdyscyplinarna są kluczowe dla zapewnienia pacjentom bezpieczeństwa i poprawy jakości ich życia. Pamiętajmy, że każdy pacjent jest inny, a indywidualne podejście i dostosowanie strategii terapeutycznych mogą znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia dysfagii.

Polecana literatura

  • Nowakowska H., Grabowska H., Mielnik M. Terapie wspomagające opiekę pielęgniarską nad pacjentami z zaburzeniami połykania, „Problemy Pielęgniarstwa” 2012, 20(1), s. 126–132.
  • Terlikiewicz J., Makarewicz R., Zaburzenia połykania, „Polska Medycyna Paliatywna” 2003, 2(1), s. 31–38.
  • Litwin M. na podstawie: Boehme G., Sprach-, Sprech-, und Schluckstörungen; Elsevier 2006 oraz Prosiegel M., Weber S., Dysphagie: Diagnostik und Therapie, Springer – Verlag Heidelberg 2013; http://polykanie.pl/images/pdf/Zestaw%20%C4%87wicze%C5%84%20-%20dysfagia.pdf.

Udostępnij ten artykuł:

Powiązane posty

Śledź nasze media społecznościowe

Odwiedź nasz Facebook i Instagram!

Facebook Instagram

© 2024 | DLAUMYSLU.PL – terapia umysłowa osób dorosłych

Właścicielem serwisu jest Wydawnictwo WiR

Skip to content document.addEventListener("DOMContentLoaded", function () { const links = document.querySelectorAll('a[aria-haspopup="true"]'); links.forEach(function (link) { link.setAttribute("role", "button"); }); });